یکی از پرکاربردترین یراقآلاتی که هر روز با آن سروکار داریم، دستگیره درب است. اهمیت این یراق تا جایی است که تصور درب بدون دستگیره برایمان سخت است. اولین و مهمترین کاربرد این یراق ساختمانی کوچک اما پرکاربرد، حفظ امنیت است. جدا از امنیت و حفظ حریم شخصی، جنبه تزیینی دستگیره در دکوراسیون داخلی اهمیت زیادی دارد و به همین دلیل دستگیره، در رنگ و طرح مختلف عرضه میشود. در ساخت دستگیره از مواد مختلفی استفاده میشود که رایجترین آنها برنج، برنز، شیشه و آهن است.
بهتر است قبل از انتخاب دستگیره هدف خود را از انتخاب آن مشخص کرده و ویژگیهای مهم را قبل از تصمیمگیری و خرید، اولویتبندی کنید. موارد زیر از مهمترین ویژگیهایی است که باید در انتخاب دستگیره مد نظر قرار داد.
- میزان امنیت دستگیره
- میزان حفظ حریم خصوصی
- قیمت دستگیره
- سهولت نصب
- سهولت استفاده
- طرح و رنگ
- جنس دستگیره
میزان اهمیت و الویت بندی ویژگیهای ذکر شده با توجه به استفاده از دستگیره متفاوت است. برای مثال امنیت، اولین ویژگی است که باید در انتخاب دستگیره درب ورودی ساختمان مد نظر قرار داد اما اولین ویژگی که باید در انتخاب دستگیره درب اتاق وسرویس بهداشتی به آن توجه کنیم، میزان حفظ حریم خصوصی افراد است.
دستگیره طبقهبندی مختلفی دارد که یکی از آنها طبقهبندی بر اساس شکل ظاهری است. دستگیره بر اساس شکل ظاهری به پلاک و روزت تقسیم میشود.
دستگیره روزت
دستگیره روزت دو قسمتی است؛ به این ترتیب که دستگیره و قسمت کلید خور آن از هم مجزا هستند. ظاهر دو قسمتی دستگیره روزت در مقایسه با انواع دیگر دستگیره، زیباتر بوده و به همین جهت از محبوبیت بالایی برخوردار است. از این دستگیره بیشتر برای درب ورودی ساختمان استفاده میشود.
دستگیره پلاک
دستگیره پلاک تک قسمتی بوده و ظاهری ساده دارد. از این دستگیره بیشتر برای دربهای داخل ساختمان استفاده میشود.
دو نوع از محبوبترین انواع دستگیره، اهرمی و توپی است. دستگیره اهرمی به شکل اهرم بوده و با حرکت اهرم به سمت پایین بازمیشود. دستگیره توپی نیز همانطور که از اسمش پیداست به شکل توپ بوده و با حرکت چرخشی باز میشود.
دستگیره اهرمی و توپی برحسب میزان امنیت و نحوه قفل شدن به چهار دسته زیر تقسیم میشود:
- دستگیره درب تزیینی (Dummy door handle)
- دستگیره درب سرویس بهداشتی (Bathroom privacy door handle)
- دستگیره درب اتاق خواب (Bedroom door handle)
- دستگیره درب ورودی (Entry door handle)
دستگیره درب تزیینی
همانطور که از نام این دستگیره پیداست، صرفاً جنبه تزیینی داشته و امکان قفل شدن از داخل یا خارج وجود ندارد. به معنای دیگر دستگیره تزیینی، دستگیرهای فاقد قفل بوده که روی در نصب میشود. این دستگیره برای درب اتاقهایی مناسب است که باز و بسته شدن آن از هر دو طرف مانعی ندارد مانند در مطبخ.
دستگیره درب سرویس بهداشتی
برخلاف دستگیره تزیینی، دستگیره سرویس بهداشتی امکان قفل شدن از داخل را دارد. وظیفه اصلی این دستگیره حفظ حریم خصوصی افراد است. از مزایای این دستگیره این است که در شرایط خاص مثلاً وقتی افراد به خصوص کودکان در سرویس بهداشتی گیر میکنند، میتوان درب را از بیرون باز کرد.
دستگیره درب اتاق خواب
دستگیره درب اتاق خواب برای انواع درب مناسب است. این دستگیره اغلب از نوع پلاک بوده و ظاهر سادهای دارد اما بر حسب سلیقه و دکوراسیون میتوانید از طرح و رنگهای مختلف استفاده کنید. قفل دستگیره درب اتاق خواب از نوع کلیدی یا سوئیچی است. این دستگیره از هر دو طرف قفل و باز میشود. دستگیره کلیدی فاقد مغذی قفل و سیلندر بوده و کلید آن بلند و از جنس برنج یا آلومینیوم است. این دستگیره در مقایسه با دستگیره سوئیچی برای اتاقهای منزل گزینهی ایدهآلی است.
دستگیره درب ورودی
دستگیره درب ورودی امنیت بالاتری داشته و بیشتر برای درب ورودی از دستگیرههای سوئیچی استفاده میشود. دستگیره سوئیچی دارای قفل و سیلندر بوده و برای درب ورودی یا درب اتاق و دفاتر مناسب است. مدل سیلندر دستگیره سوئیچی باید متناسب با دستگیره و قفل باشد. دستگیره درب ورودی امکان قفل شدن از داخل و خارج را دارد اما امکان باز شدن درب از بیرون را نداشته و فقط میتوان آن را از داخل ساختمان باز کرد که این ویژگی به امنیت ساختمان کمک بزرگی میکند.
مقایسه دستگیره اهرمی و دستگیره توپی
همانطور که قبلا اشاره شد، دو نوع اهرمی و توپی دو مدل محبوب دستگیره هستند. دستگیرههای روزت (دو قسمتی) گاهی ترکیب دو دستگیره توپی و اهرمی هستند. از نکاتی که هنگام انتخاب باید در نظر گرفت:
- استایل – دستگیرههای توپی نسبت به دستگیرههای اهرمی قدیمیتر هستند؛ اگرچه امروز برای هر دو، مدلها و استایلهای متنوعی وجود دارد.
- سهولت در استفاده – از این نظر دستگیرههای اهرمی مناسبترند؛ زیرا میتوان با حرکت پایینی درب را باز کرد حتی با آرنج. از طرفی برای باز کردن دستگیرههای توپی حرکت چرخشی است و دستگیره را باید کامل با دست گرفت. اگرچه برای اتاقهایی که قرار است از دسترس کودکان بهدور باشند، دستگیرههای توپی مناسبترند.
- و در نهایت دستگیرههای اهرمی برای کسانی که از آرتروز یا مشکل مفاصل رنج میبرند مناسبترند؛ زیرا حرکت چرخشی دست در تشدید این مشکلات موثر است.