شاید شما هم با عبارت یراق و یراق آلات برخورد کرده باشید. همه ما می‌دانیم که عبارت یراق و یراق آلات برای چیزهایی مانند دستگیره درب و پنجره ها یا لولای کابینت‌ها به کار می‌رود. در این مقاله می‌خواهیم نگاه تخصصی‌تر و جامع‌تری به موضوع یراق داشته باشیم و با انواع یراق آلات پنجره دوجداره نیز آشنا شویم.
حالا نگاهی به محیط اطراف خود بیندازید. می‌بینید که انواع زیادی از یراق آلات در اطراف شما وجود دارد. فرقی نمی‌کند که روی درب و پنجره دوجداره خانه شما به کار رفته باشد، یا از آن‌ها در کابینت‌ها و کمدها استفاده شده باشد. همه ما روزانه با تعداد بسیار زیادی از انواع یراق آلات در تماس هستیم.
شاید تاکنون حتی متوجه نشده باشیم که این یراق آلات چه کاربردها و ویژگی‌هایی دارند و چقدر زندگی را برای ما آسان‌تر کرده‌اند. یراق‌ها در واقع ابزارآلات فلزی هستند که در طول تاریخ توسط افراد مبتکر و مهندسان، برای آسان‌تر و زیباتر شدن لوازم کاربردی طراحی می‌شوند.
برای آنکه این موضوع واضح‌تر شود، خوب است بدانید که مثلا دستگیره در از ساده‌ترین انواع یراق آلات به حساب می‌آید. حتی شیر آب نیز به عنوان یکی از یراق آلات پر مصرف شناخته می‌شود. زندگی امروزی ما، به شدت به یراق آلات مختلف وابسته است. طراحی، تولید و کاربرد یراق آلات با گذشت سال‌ها، پیشرفت زیادی کرده است و مسلما در سال‌های آتی نیز شاهد طراحی انواع تازه‌ای از یراق آلات با کاربردهای جدید در زندگی روزمره خود خواهیم بود.
یراق آلات چیست؟
در زمان‌های بسیار قدیم، پس از اینکه انسان توانست فلزات را ذوب کند و با استفاده از آن‌ها ابزارآلات مورد نیاز زندگی خود را بسازد، واژه «یراق» به وجود آمد. عبارت یراق در ابتدا تنها برای افسار و زین متصل به اسب و چهارپایان به کار می‌رفت. پس از گذشت زمان و با به وجود آمدن انواع سلاح، از عبارت «یراق» برای نام بردن مدل‌های خاصی از سلاح استفاده شد. این مدل از سلاح، در زمان‌هایی مورد استفاده قرار می‌گرفت که قرار بود جنگ‌افزارهای فلزی مانند شمشیر و نیزه به کار گرفته شوند.
اما با گذشت زمان و پیشرفت روزافزون علم و دانش مهندسی، امروزه «یراق و یراق آلات» به ابزارهایی فلزی گفته می‌شود، که با ذوب کردن فلز و شکل گرفتن آن در قالب‌های مختلف ساخته و آبکاری می‌شوند. یراق آلات همیشه و همه جا در کنار ما هستند و برای آسان‌تر کردن کارهای ما ایجاد شده‌اند. البته ما معمولا توجه زیادی به آن‌ها نداشته‌ایم.
اگر خوب به اطراف خود دقت کنید، متوجه می‌شوید که یراق آلات به شکل دستگیره درب و پنجره ها، دستگیره کابینت، شیرهای آب، قلاب لباس، مغزی درب ها و هزاران موارد مشابه دیگر در زندگی ما وجود دارند. ما به یراق آلات نیاز داریم و زندگی بدون آن‌ها دیگر به هیچ عنوان ممکن نیست. بنابراین آشنایی با یراق آلات، انتخاب درست و به جای آن‌ها و استفاده از یراق آلات با کیفیت می‌تواند تاثیر به سزایی در بهبود روند زندگی ما داشته باشد.
با انواع یراق آلات آشنا شویم
به طور کلی یراق آلات انواع مختلفی دارد. هر یک از این نوع یراق آلات، براساس نوع خاص خود برای کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه با انواع یراق آلات موجود برای ساخت و تولید لوازم و ابزارهای مختلف آشنا می‌شویم:
یراق آلات بادی
یراق آلات بادی دارای قدرت بالایی هستند. قدرتمندی این نوع یراق آلات از طریق فشرده‌سازی باد یا همان هوا ایجاد می‌شود. از انواع این نوع یراق آلات می‌توان به دمنده ها، مکنده های بادی، جک های بادی، آچارهای ضربه‌ای بادی و تفنگ های بادی اشاره کرد.
یراق آلات دستی
یراق آلات دستی جزء ساده‌ترین انواع یراق آلات به حساب می‌آیند و کاربرد وسیعی در زندگی روزمره دارند. از مهم‌ترین انواع این یراق آلات می‌توان به پیچ گوشتی، آچار، انبردست، سوهان و سایر ابزارهای فنی اشاره کرد.
یراق آلات هنری و رنگ آمیزی
یراق آلات هنری رنگ آمیزی در کارهای هنری همچون نقاشی و طراحی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از مهم‌ترین یراق آلات هنری و رنگ آمیزی می‌توان از غلطک های برفی، قلم مو و رنگ پاش برفی نام برد.
یراق آلات هیدرولیک
یراق آلات هیدرولیک شامل یراق آلات پالایشگاهی می‌شوند که انواع بسیار گسترده و مختلفی دارند و توضیح درباره آن‌ها در این مقاله نمی‌گنجد. برای اطلاعات بیشتر درباره این نوع از یراق‌ها بهتر است در گوگل جستجو کنید.
یراق آلات برقی
این نوع یراق آلات معمولا با برق کار می‌کنند. استفاده از یراق آلات برقی به دقت بالایی نیاز دارد. هر چند که این نوع از یراق آلات باعث آسان شدن انجام کارها شده است، اما در استفاده از آن‌ها حتما باید احتیاط لازم صورت گیرد. از یراق آلات برقی می‌توان به چکش‌های هیدرولیک اشاره کرد. همچنین دریل واگن هیدرولیک یکی از از مهم‌ترین یراق آلات برقی به شمار می‌رود.
یراق آلات ساختمانی
یراق آلات ساختمانی از پر کاربردترین انواع یراق آلات هستند. این یراق آلات شامل آجربر، کف‌ساب، شیشه‌بر، ماله و حتی دوربین نقشه‌برداری می‌باشند. یراق آلات پنجره دوجداره نیز در این دسته جای می‌گیرد.
یراق آلات دیزلی و بنزیلی
این یراق آلات شامل مواردی می‌شوند که دارای کاربردهای دیزلی هستند. از جمله یراق آلات دیزلی می‌توان به الکتروپمپ‌ها و موتور‌های ژنراتور اشاره کرد.
چرا از یراق آلات استفاده می‌کنیم و کاربرد آن‌ها چیست؟
یراق آلات واژه‌ای کلی برای تمامی ابزارها و تزئینات جانبی به کار رفته در وسایل اطراف ما می‌باشد. از یراق آلات برای ساخت مبل، تولید کابینت، سازه‌های مختلف موجود در منازل، سرویس‌های بهداشتی، درب و پنجره های دوجداره و تک جداره، ابزارهای فنی، تجهیزات مهندسی و همه موارد مشابه استفاده می‌شود.
اما شاید برای شما این سوال پیش بیاید، که چرا باید از یراق آلات در تولید و ساخت لوازم، ابزارهای مختلف استفاده کنیم؟ جالب است بدانید که استفاده از یراق آلات به دو دلیل کلی صورت می‌گیرد. در ادامه با یکدیگر به بررسی این دو دلیل می‌پردازیم:
استفاده از یراق آلات برای زیبایی
یکی از مهم‌ترین کاربردهای یراق آلات زیبایی آن‌ها است. مثلا یک درب، یک پنجره دوجداره، یک کابینت یا یک کمد را در نظر بگیرید. مثلا برای درب نیاز به استفاده از دستگیره‌هایی است که در انواع و اشکال مختلف وجود دارد و علاوه بر کارآیی، به زیبایی درب نیز کمک می‌کند.
برای کمدها و کابینت‌ها نیز، استفاده از دستگیره‌های مختلف می‌تواند بر زیبایی ظاهری آن‌ها بیفزاید. در مورد درب و پنجره های دوجداره، انواع مختلف لولاها و دستگیره‌ها می‌توانند باعث تغییر سبک و جهت باز و بسته شدن پنجره‌ها شوند. به این ترتیب در زیبایی و کارآیی آن‌ها نقش موثری ایفا می‌کنند.
استفاده از یراق آلات برای آسان‌تر شدن کاربرد وسایل
یراق آلات به آسان‌تر شدن کاربری وسایل و ابزارها کمک می‌کنند. مثلا یک پنجره دوجداره را در نظر بگیرید. استفاده از انواع لولاها می‌تواند در کاربردی‌تر شدن پنجره از نظر نحوه باز و بسته شدن و روان بودن پنجره دوجداره به هنگام باز و بسته شدن تاثیر بگذارد.
در ادامه قفل‌های یک درب را در نظر بگیرید. قفل‌ها خودشان به تنهایی دارای انواع مختلفی هستند که یراق آلات زیرمجموعه بسیاری دارند. مثلا در پنجره های دوجداره جلوقفلی نوعی از یراق آلات است، که نقش مهمی در کارکرد آن‌ها دارد و به طول عمر مفید پنجره کمک شایانی می‌کند. یراق آلات درب و پنجره حتی در بهبود و عملکرد صحیح عایق‌بندی تاثیرگذار هستند.
درب‌های ورودی ساختمان نیز از یراق آلات و دستگیره‌های مخصوص به خود استفاده می‌کنند که در انواع و اندازه‌های مختلفی در بازار وجود دارند. یراق آلات درب شامل دستگیره، قفل، سیلندر، جک پشت درب، آرام بند، چشمی، شب بند، ضربه گیر، لولا و دریچه پست می‌باشد.
یراق آلات پنجره دوجداره چند نوع است و هر یک چه کاربردهایی دارند؟
پیشرفت تکنولوژی از قبیل قفل و یراق آلات درب و پنجره دوجداره، باعث شده است که این نوع درب و پنجره‌ها از نظر امنیتی در تراز بالایی قرار گرفته باشد. طرح‌های زیبا و ایمن یراق آلات پنجره دوجداره معمولا طوری است، که این درب و پنجره ها را از چهار جهت قفل کرده و امنیت فوق‌العاده‌ای به آن‌ها می‌بخشد.
این درب و پنجره‌ها در عین حال به راحتی فقط با چرخش آسان یک دستگیره و به وسیله قفل‌هایی به شکل قارچی به قاب‌های‌شان محکم می‌شوند. همین امر سبب افزایش ایمنی درب و پنجره دو جداره می‌شود. صنعت تولید یراق آلات درب و پنجره، همواره در حال توسعه و نوآوری است و همین موضوع منجر به تولید یراق آلات با تنوع فراوانی شده است.
به طور کلی یراق آلات درب و پنجره دوجداره شامل یراق تک حالته، یراق دو حالته، یراق کشویی، یراق کشویی – لغزشی نیمه اتوماتیک، یراق کشویی – لغزشی تمام اتوماتیک و یراق تاشو است. این یراق آلات بسیار مستحکم هستند و در درجه بالایی از نظر ماندگاری متریال قرار دارند. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین انواع یراق آلات پنجره دوجداره می‌پردازیم.
یراق اسپانیولت برای پنجره دوجداره
اسپانیولت که در اصطلاح قفل درب نیز نامیده می‌شود، یکی از مهم‌ترین اجزای یراق آلات پنجره دوجداره است. کیفیت اسپانیولت به نوع آلیاژ استفاده شده در آن بستگی دارد. این جزء تاثیر مهمی بر کیفیت درب و پنجره دوجداره می‌گذارد. بی‌کیفیت بودن آلیاژ مورد استفاده در یراق اسپانیولت باعث افزایش فشار بیشتر بر روی دستگیره‌های درب شده و آن را از کار می‌اندازد. اسپانیولت های موجود در بازار برندهای مختلفی دارند و تولید کشورهایی همچون ترکیه یا آلمان هستند. انواع آلمانی این نوع یراق به دلیل دو زبانه بودن از کیفیت و امنیت بالاتری برخوردار است.
دستگیره درب و پنجره
انتخاب دستگیره مناسب برای درب و پنجره، باعث افزایش طول عمر کلی درب و پنجره و حتی اسپانیولت آن می‌شود. نصب دستگیره‌های بلندتر باعث می‌شود که فشار کمتری به اسپانیولت وارد شود. همچنین دستگیره هایی که دارای اهرم توپُر هستند، از کیفیت بالاتری برخوردارند.
مورد دیگری که در انتخاب دستگیره اهمیت دارد، ضخامت صفحه اصلی دستگیره است. همچنین ماشین‌کاری اتصال اهرم به صفحه اصلی باعث آسان‌تر شدن نحوه حرکت آن می‌شود. علاوه بر این‌ها، کیفیت آلیاژ استفاده شده در ساخت شفت چهار پهلو به کارکرد بهتر و طولانی‌تر دستگیره‌ها کمک می‌کند.
در صورتی که فنر جنس مناسبی نداشته باشد، عملکرد اهرم در زاویه قائم تغییر می‌کند. آخرین موردی که درباره دستگیره‌ها باید به آن توجه کرد، زوار جای پیچ است. این مورد حتما باید استحکام و مقاومت کافی و بالایی در برابر شکستگی و خرد داشته باشد.
سیلندر درب و پنجره
از دیگر یراق آلات پنجره دوجداره که کاربرد فراوانی دارد، سیلندر است. یکی از بهترین انواع سیلندرهای درب و پنجره، سیلندرهای برنجی هستند، که معمولا توسط آلومینیوم کاور می‌شوند.
زبانه قفل پنجره دوجداره
زبانه قفل یراق کاربردی دیگری است که برای درب و پنجره کاربرد دارد. در پنجره های دوجداره، چه زبانه قفل بلند و چه کوتاه باشد، باید به طوری نصب شود که در هنگام باز و بسته شدن پنجره در جای خود فیکس شود و به درستی جا بیفتند. حداقل وزن لولا نیز باید برابر با ۱۱۰ گرم باشد تا بتواند در برابر شکستن از خود مقاومت نشان دهد.
انواع بازشوهای درب و پنجره دوجداره
درب و پنجره دوجداره دارای یراق آلات مختلف با نام بازشو است. بازشوها در انواع مختلف و با توجه به کاربردهای مختلف طراحی و تولید شده‌اند. انواع بازشوهای درب و پنجره دوجداره شامل بازشوهای یک حالته، دوحالته، کلنگی، کشویی، فولکس واگنی، تاشو و فرانسوی می‌باشد.
یراق بازشوی کلنگی طوری نصب می‌شود، که نقطه دید را از روبه‌رو مسدود می‌کند. بازشوهای دو حالته در مواردی کاربرد دارد، که باز شدن پنجره بر روی دو محور عمودی و افقی مطلوب است. بازشوهای دوحالته در برابر صوت، رطوبت، باران و گرد و غبار عایق‌بندی محکمی دارند. با استفاده از این بازشوها، می‌توان هزینه‌های ناشی از مصرف انرژی را تا حدود زیادی کاهش داد.
یراق‌های مربوط به بازشوهای کشویی، در مواردی کاربرد دارند که با محدودیت فضا مواجه هستیم و می‌خواهیم از پنجره دوجداره کشویی استفاده کنیم. در نهایت، یراق آلات پنجره های دوجداره فولکس واگنی دارای عایق‌بندی بسیار بالایی هستند و حتی از پنجره‌های کشویی نیز کاربردی‌ترند. این نوع یراق قیمت بالایی دارد، اما قابل نصب بر روی پروفیل‌های ارزان‌تر نیز می‌باشد.
