پنجرهها یکی از مهمترین ارکان هر سازه مسکونی و اداری به شمار میروند که به افراد امکان مشاهده مناظر اطراف را داده و در عین حال نور خورشید از طریق آن به محیط داخلی سازهها راه پیدا میکند. با این حال و متاسفانه زمانی که صحبت از امنیت ساختمانها به میان میآید، پنجرهها و شیشههایی که در دل آنها قرار میگیرند به عنوان بخشی در نظر گرفته میشوند که بیشترین نمره منفی را کسب میکنند.
از بین رفتن شیشهها آن هم تنها در عرض چند ثانیه همواره از مهمترین نگرانیهای سازندگان ساختمانها بوده است. وقوع زمین لرزهای را تصور کنید که در نتیجه آن شیشه هزاران پنجره شکسته و فرو میریزد که هر یک خود به هزاران لبه تیز و مرگبار تبدیل میشوند. از آن بدتر زمانی است که شیشهها در معرض وقوع انفجارهای مختلف قرار میگیرند. در چنین وضعیتی شیشهها همچون پودر مرگباری در محیط پراکنده میشوند. این نگرانیها موجب شده است تا همواره تلاشهای مستمری در زمینه طراحی و ساخت شیشههای ضدضربه و مقاوم انجام گیرد. در این راستا گروهی از محققان در دانشگاه میسوری نسل جدیدی از شیشهها را ساختهاند که در برابر عامل خطرناک و بالقوهای همچون انفجار از ضریب مقاومت خیرهکنندهای برخوردار است. این شیشه در مقایسه با سایر شیشههای موجود در بازار و ازجمله شیشههایی که تحت عنوان شیشه نشکن ارائه میشوند، سبکتر و نازکتر بوده و از همه مهمتر در برابر امواج شدید انفجار مقاومت بیشتری از خود نشان میدهد.
اما تفاوت اصلی این شیشه با سایر شیشههای نشکن موجود در بازار در چیست؟ شیشههای نشکن فعلی در حقیقت لایه پلاستیکی است که میان دو لایه شیشه فشرده شده است و غالبا بیش از نزدیک به 3 سانتیمتر ضخامت دارند، اما محققان دانشگاه میسوری با توجه به نواقص و نکات منفی شیشههای نشکن فعلی تلاش کردهاند تا نسل جدید آنها را با کمترین نقص ممکن ارائه کنند. در این فناوری نوین به جای لایه فشرده شده پلاستیکی از ماده کامپوزیتی کاملا شفافی استفاده شده است که از فیبرهای شیشهای تلفیق شده با پلاستیک ساخته شده است.
نتیجه استفاده از این ماده دستیابی به شیشه نشکن جدیدی است که ضخامت به مراتب کمتری دارد. این شیشه جدید تقریبا به اندازه نصف شیشههای نشکن فعلی ضخامت داشته و از آنجا که جرم کلی شیشه به طرز قابل توجهی کمتر شده است، مواد به مراتب کمتری نیز برای تهیه آن مصرف شده و در کل با هزینه بسیار کمتری روانه بازار مصرف خواهد شد. محققان برای تلفیق فیبرهای شیشهای به این شیشه اهداف مختلفی را دنبال کردهاند که از آن جمله افزایش استحکام شیشه در برابر هرگونه ضربه و انفجاری است.
برخلاف لایه پلاستیکی که در شیشههای نشکن فعلی دیده میشود، فیبر شیشهای جدید محققان دانشگاه میسوری تنها 25 میکرون ضخامت دارد، یعنی تنها نصف ضخامت موی انسان. این ابتکار عمل موجب شده است تا در این شیشه جدید جایی برای شکلگیری ریزترکها و حفرهها وجود نداشته باشد تا در آینده نیز احتمال خرد شدن آن تقریبا به صفر برسد.
به گفته محققان استفاده از میان لایه شفاف کامپوزیتی موجب افزایش انعطافپذیری شیشه شده است که مهمترین نتیجه آن خرد نشدن در زمان بروز انفجارهای بسیار قوی است. محققان این پروژه برای آزمایش فناوری نوین خود، دست به ابتکار عمل جالبی زدند. آنها تصمیم گرفتند تا ضریب مقاومت این شیشه را در برابر انفجارهای محدودی نظیر انفجار نارنجک و بمبهای دستساز مورد آزمایش قرار دهند. از اینرو انفجاری با چنین قدرتی را در نزدیکی این شیشه انجام دادند و مشاهده کردند که گرچه صفحه کلی شیشه دچار ترک خوردگیهایی شد، اما در لایه کامپوزیتی آن هیچ حفرهای که به پرت شدن تکه شیشهها منجر شود، ایجاد نشد. موفقیتهای اولیه به دست آمده در آزمایش ابعاد کوچک این شیشه محققان را بر آن داشته است تا آن را با شیشههای بزرگ و استاندارد از حیث ابعاد نیز مورد آزمایش قرار دهند. آنها حتی در نظر دارند تا در آزمایشات آتی از مقادیر بیشتری از مواد انفجاری استفاده کنند.